Memories can't wait. 40 jaar Effenaar

Vorig jaar bestond het Eindhovense poppodium de Effenaar 40 jaar. Als invalshoek voor de bijpassende publicatie werd gekozen voor de artiesten die in de Effenaar hebben opgetreden. Guns verzamelde, vaak uniek, beeld van een aantal optredens en vroeg een aantal van de artiesten om hun herinnering aan de Effenaar. Veel artiesten blijken met veel plezier aan hun optreden aldaar terug te denken en de buitenlandse artiesten zien Nederland over het algemeen als een paradijs voor musici.

Zoals veel poppodia ontstond de Effenaar in 1971 uit een aan de kraakbeweging verbonden actie. Een aantal jongeren bezette in 1969 het gerechtsgebouw aan het Eindhovense Stratumseind en eiste een eigen plek. Uiteindelijk werd het in 1971 de oude textielfabriek aan de Dommelstraat, aanvankelijk nog onder de naam Open Jongerencentrum Para maar nog datzelfde jaar omgedoopt in de Effenaar. De naam verwijst naar een in de textielindustrie gebruikt apparaat om linnen en stoffen te effenen. In die begintijd is muziek nog maar een van de activiteiten die op het programma staat, maar gaandeweg krijgt het steeds meer aanzien. De titel van het eerste hoofdstuk, Hippies en sessies, zegt al genoeg.

Hoe er in die begintijd tegen de Effenaar aangekeken werd, verwoordt de huidige directeur Marijke Appelboom. Zij maakte in de jaren zeventig kennis met het poppodium, maar daar mochten haar ouders niets van weten. ‘Ik zat op het Gemeentelijk Lyceum en volgens mijn vader waren er twee plekken in Eindhoven waar ik absoluut niet mocht komen: het Stratumseind en de Effenaar.’ Binnen het Nederlandse popcircuit genoot en geniet de Effenaar nog steeds de reputatie van een podium voor vernieuwende en baanbrekende muziek. Ook nadat de Effenaar in 2005 naar een splinternieuw gebouw verhuisde. Het podium heeft zo’n specifieke reputatie dat bands uit bepaalde stromingen, zoals bijvoorbeeld Stonerrock, soms alleen in Eindhoven optreden en bekendere podia als het hoofdstedelijke Paradiso links laten liggen. Eindhoven was dan ook jaren Nederlands Rockcity.

Aan de hand van de stromingen die in elk hoofdstuk centraal staan is de ontwikkeling van de popmuziek te zien. De hippies werden het pand uitgewerkt door de punkers, daarna kwam de New Wave en de experimentele muziek, gevolgd door reggae en ska en in jaren tachtig en negentig de gitaarrock. Vervolgens eiste ook de ‘draaitafelgeneratie’ haar plaats binnen de Effenaar op. Het boek eindigt vanzelfsprekend met de nieuwe Effenaar. Op de site van VPRO’s 3voor12 is nog een aantal achtergrondartikelen te vinden naar aanleiding van het 40 jarig jubileum.


Niels Guns: Memories can’t wait. 40 jaar Effenaar.
Eindhoven: De Vrije Uitgevers, 2011
Prijs: € 34,95
Ook aanwezig in de bibliotheek van de Boekmanstichting (Signatuur: 12-023)


André Nuchelmans